Ezkontza-hausturak urtero hiru mila baino gehixeago izaten dira Euskadin, eta goranzko joerarekin jarraitzen dute, ehuneko txikiena duen erkidegoa izan arren. Hain zuzen ere, EAEk erakutsi du 2023ko uztailetik irailera bitartean Espainiako banantze eta dibortzio eskaeren tasarik baxuena, 100.000 biztanleko 33,2 kasurekin, Espainiar Estatuko batez bestekoa 40,9koa izan denean. Penintsularen iparraldean datuak nabarmen apalagoak izaten dira, eta zenbat eta hegoalderago jo, ezkontza-haustura eskaerak hazi egiten dira, esate baterako, Kanariar Uhartetan 51,8 kasu.
Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren Estatistika Zerbitzuak bildutako datuen arabera, ezkon-tzak desegiteko, banatzeko eta dibortziatzeko demandak %11,5 hazi ziren Euskadin 2023ko hirugarren hiruhilekoan, iazko aldi berarekin alderatuta, 738ra izateraino.
Uztailetik irailera bitartean, adostu gabeko hamar banaketa zenbatu zituzten Euskadin, %100 gehiago, eta adostutakoak 23 izan ziren, %130eko igoera izanik.
Epe horretan bertan, adostasunik gabeko 246 dibortzio egin ziren, % 8,8 gehiago; adostutakoak, berriz, 459 izan ziren, horietan ere % 9ko igoera izanda; eta baliogabetze kasurik batere ez.
Uztaila eta iraila bitartean, neurri adostuak aldatzeko 122 prozedura egin ziren Euskadin, %24,5 gehiago; eta adostu gabeko beste 215, 2022ko aldi berean baino %13,7 gutxiago.
Ezkontzaz kanpoko seme-alaben zaintza, jagoletza eta mantenurako hitzartutako 163 demanda (%-0,6) jaso zituzten euskal organo judizialek; eta adostu gabekoak berriz 240 (%27) jaso zituzten.
Urtean 3.000 bikotetik gora banatzen dira Euskadin. Zehazki, Eustaten arabera (Euskal Estatistika Erakundea), 3.343 ezkontza desegin ziren EAEn 2021ean, aurreko urtean baino %16 gehiago. Gehienak, 3.210, zuzenean dibortzioak izan ziren (aurretiazko legezko banantzerik gabe). Hamar ezkontza-haustetik hiru, ezkontzaren hamargarren urteurrena baino lehen gertatu ziren, eta % 28 bi hamarkadatan elkarrekin bizi eta gero.
Zuzenean dibortzio bidez desegindako ezkontzek, batez beste, 15 urteko iraupena izan zuten, eta kopuru hori 23 urteraino igo zen legezko banantzearen ondoren desegindakoen kasuan.
Datu horiek 2021ekoak dira, eta marka berriak ezarri dituzte, 2020an (covid-19aren pandemiak markatutako urtea) baino %16,7 gehiago baitira, orduan 2.864 haustura erregistratu zirelako. Datu horiek 2019arekin alderatuz gero, zifra globalak antzekoak direla antzematen da, nahiz eta 2021ean auzi-prozesuen ehunekoa %20,7ra igo (ehuneko hiru puntu gehiago). Haustura horien %53,7 Bizkaian izapidetu zen, %30 Gipuzkoan eta %16 Araban. Ezkontza bat deuseztasunagatik, banantzeagatik eta dibortzio zuzenaren ondorioz desegiteari deitzen zaio haustura, alegia, aurretik legezko banantzerik egon ez den kasuei. Emandako 3.343 haustura horietatik, gehienak (3.210) zuzeneko dibortzioak izan ziren, aurretiazko legezko banantzerik gabekoak; 132, berriz, banantzeak izan ziren, eta deuseztasunezko bakar bat.
Pandemian beherakada
Datu horiek, oso beherakada esanguratsua erakutsi zuen pandemiaren aurreko 2019. urtearekin alderatuz gero, zifrak nahiko antzekoak direla esan daiteke. Aldiz, auzi-prozesuak bai, hiru puntu igo ziren, kasuen %20,7ra iritsiz. Zuzeneko dibortzio guztien artetik, 2.541 adostutakoak izan ziren, eta 669 adostasunik gabekoak; banantzeen kasuan, 108 adostasunez eta 24 adostasunik gabekoak.
Ezkontza-haustu kasuen % 66,9an, bi ezkontideek batera aurkeztu zuten demanda, %21ean emazteak eta %9an senarrak. Desegindako ezkontzen % 33an ez zeukaten ardurapeko adingabeko zein adineko seme-alabarik; kasuen %54,7an adingabeak baino ez zituzten euren ardurapean, %3,9an ekonomikoki mendekoak ziren adinekoak baino ez, eta %7,8an ardurapeko adingabeak eta adinekoak.