Eztarria babesteko tradizio eta errituala

Beste behin ere, Arabak eta arabarrek urtero beste hitzordu bat izan zuten urte osoan eztarria babesteko erritual finkatu batekin: atzo, Gasteizko Elizbarrutiak erroskilak eta lokarriak bedeinkatu zituen San Blasen. Gasteizen ez ezik, Laudio, Laguardia, Leza, Legutio, Navaridas, Alegría-Dulantzi, Páganos eta Agurainen ere hainbat ospakizun izan ziren.

Hala, aurten ere egutegiak otsailaren 3an ezarri du San Blas Eguna ospatzen den eguna. Eztarriko gaitzen aurka abokatu gisa gurtu ohi den eguna da; izan ere, egozten zaion mirarietako bat baita eztarrian arrain-hezur bat sartu zitzaion mutiko bat sendatzea. Eta atzo arabar askok ospatu zuten aurten ere jai hori. Horrela, atzo arabarrak berriro ohoratu zuten San Blas, eztarriko gaixotasunen babesle santua. Arabako hiriburuan, San Blasek bere omenezko aldarea du San Bizente elizan. Bere kaperan bi meza ospatu ziren, 12: 00etan eta 19:00etan. Bertan, lokarriak, lepokoak eta lepoko jantziak bedeinkatuko ziren. Ohituraren arabera, hurrengo 9 egunetan eraman behar dira, eztarriko gaitzak saihesteko. Araban ere eliza asko izan ziren ospakizun honekin bat egin zutenak, bai hirian, bai herri desberdinetan, eta herri-bazkariak eta hainbat ekitaldi ere egin ziren.

Laudion, José Luis Kareaga parrokoak lau misa eman zituen. Horietako hiru Lamuzako San Pedron egin ziren (10:00etan, 12:00etan eta 19:00etan) eta beste bat Santa Ana de Aretan, 18:00etan. Horietan guztietan lokarriak eta elikagaiak eraman zituzten, bedeinkatuak izan zitezen. Igandean, hilak 5, gauza bera egingo du Santa Cruz de Gardean eta Santa María del Yermon. 11:00etan eta 11:30ean izango da, hurrenez hurren. Arabako Errioxan, Marcellin Yapo, Cruz Briones, Juan Otrón eta Nacho Izco hainbat herritan banatuko dira. Biasteriko San Juanen, 12:30ean izan zen mezza. Villabuenan, 12:00etan, eta Samaniegon, 13:00etan. Lezak eta Navaridasek bedeinkapena egin zuten 18:00etan eta 19:00etan, hurrenez hurren. 1571tik Páganosek San Blas due patroi. Bihar, larunbata, izango da, meza nagusi batekin (12:30ean), prozesioa eta bedeinkapena barne. Egun horretan, Biasteriko bizilagun asko Páganosera jaitsiko dira, apaizak katxeteak –ogi tradizionala– bedeinkatu ditzan. Gainera, pandemiaren ondoren, Chulalai itzuli da. San Blas jaietako dantza tipikoa da. Ostiraleko gaua izango da, La Salveko otoitzaren ondoren, 22:00etan, elizan. Ondoren, ohiko ardo gorria hartuko dute herriko plazan. Bestalde, Elizbarrutiatik gogorarazi zutenez atzo, egun handia ere ospatzen duen beste herri bat Alegría - Dulantzi da. Han ireki zuten San Blas eliza hamabietako meza batean. Agurainen, Álvaro Gastón parrokoak bedeinkatu zituen erroskilak eta lokarriak komentuan, 19:30ean. Txotxongilo eta Eskerekotzako bedeinkapena igandean, hilak 5, izango da, 11:00etan. 12:00etan Ozaeta eta Larrean eta 13:00etan Gebaran.

Nor izan zen San Blas?

San Blas Turkiako medikua eta gotzaina zen, III. mendekoa. Betidanik, eztarriko gaitzen aurkako babesgarri gisa gurtzen da, mirari ezagun bat egin ondoren. Izan ere, eztarriko arazoak zituen haur bat sendatu zuen. Tortura gogorrak jasan ondoren, urte haietako kristauak jazartzen ari zirela exekutatu zuten San Blas. Horregatik, santua eta Elizaren martiria izendatu zuten. Bere santutasun-ospea Ekialdean zabaldu zen, eta geroago Mendebaldean. Jai tradizional hori, santu honen omenez, modu tradizionalean ospatzen da Euskadi osoan baita estatuan ere. – E. F. Domínguez