“Guk egiten dugu pertsonengan eragin nahi duen musika; bortitza, baina edertasuna bilatzen duena”

Haiek “kontinuista” hitza erabiltzen dute lan berria deskribatzeko, eta, aldi berean, hitzak ere taldearen bilakaera ezin hobeto azaltzen du.Garatzen joan da haien proiektua, eta horrekin batera, haien soinua ere bai. Paskal eta Julen taldekideen arabera, azken lan hau orain arte aurkeztutakoa baino zabalagoa da.

Diskoa kideen ahalduntze garai batekin batera dator, proiektua sendotzen lagundu du eta. Orain arteko ibilbidean zuzenekoak garran-tzi handia izan du; eta, azkeneko honetan, oso kontzienteki ibili dira horretan lanean.

Garapen profesionala zein pertsonala erakusten duen lana da ‘Zuloa’, ezta? 

JULEN: Hori jendeak esan beharko du, baina guk hori sentitzen dugu. Garapen pertsonala saihestezina da, zorionez, eta garapen profesionala garapen pertsonala eman den arrazoi berdinengatik eman da; hobeto ezagutzen dugulako taldea, medioa eta gure burua musika egiten. Erosoago egon gara eta honek harrapatu gaitu ahalduntze bolada batean. Ed Is Dead ekoizlearekin egin genuen lan aurrekoan, eta ahalduntze horrek zerikusia du berarekin. Bera egon zen gu irakasten lehenengo diskoan zehar eta disko honetan gu baliozkotzen egon da. Ikasitakoari esker, eta musikan denak balio duela erromantizatu dugunez, diskoan nahi duguna egin dugu.

‘Zuloa’-n entzun ahal dugunari erreparatuz, zein lekutan dago Merina Gris orain? 

PASKAL: Nik uste dut zerbait trinkoagoa dela orain Merina Gris, ezta? Soinu bezala, proiektu bezala, letrei dagokionez ere bai… Nahi gabe izan da, baina behin emaitza kalean dagoela, nik uste dut zerbait trinkoagoa dela. Ez dakit, garbiago dago zer den Merina Gris hori, hasieran bozeto bat bakarrik izan zitekeen hori.

J: Identitatea indartu da, eta jendearen harrerarekin askoz gehiago. Diskoa atera baino pixka bat lehenago segurtasun falta sentitu genuen. Luzea egin zitzaigun kaleratzearen aurreko azken fasea. Diskoa kontinuista samarra da, gehiago erakusten dugu hemen, aberatsagoa da; baina ez dago kristoren aldaketa soinuan, hori garatzen jarraitu dugu.

Nondik zetorren segurtasun falta hori?

J.: Gizatiarra da, unibertsala. Baina baita ere prozesua oso luzea izan da, oso nekeza. Bukaeran, gauza asko elkartu zaizkigu: funtsean, zuzenekoaren prestaketa eta kaleratze baten prestaketa. Askotan musikarioi ahazten zaigu kaleratze bat ez dela diskoa egin eta kaleratzea. Kaleratzea ez da aditz pasibo bat, gauza asko egin behar dira, badu lurreratze lan bat oso potentea dena.

P.: Azkeneko bi asteak gogorrenak izan dira, ahuldade puntu horretan “lasai” bat entzutea faltatzen zitzaigun. Lasai batek lasaituko gintuen, baina nik esaten nion Juleni eta Julenek niri [barreak].

Proiektu honetan, apostua musikala ez ezik, estetikoa ere bada. Bidean laguntza jaso duzue. Proiektu hain kontzeptuala izanda, zelakoa izan da hainbeste bururen ideiak uztartzea?

P.: Zaila [barreak]

J.: [barreak] Polita, baina zaila. Elkarlanak hori du, ezta? Gurekin elkarlanean ari diren artistak errespetatzen ditugu, ahots propioa duten artistekin lan egin dugulako. Zaila da dena ez delako zuk irudikatzen zenuen bidetik joaten. Askotan bide politago batetik joan gaitezke, guri hori gertatzen zaigu gehienetan; baina, delegatzea ez da arte erraza.

P.: Merina Grisen beste puntu bat da, guk itxura gabeko kontzeptu oso trinko bat dugunean, musika egiterako orduan, hori da gure lan egiteko modua: konfiantza dugun artistekin lan egitea, eta haiek gure kontzeptua jaso eta haien ikuspuntua ematea. Hori beti egiten dugun gauza bat da, eta disko honetan askoz gehiago, esparrua zabaldu delako, bai artista kopuruari begira, baita arlo profesionalei begira ere.

Produkzioan lehen aldiz ibili zarete zuen kabuz. Zelan izan da, eta zergatik orain?

J.: Ekoizpenean beti izan dugu interesa, eta delegatzeko zailtasuna ere bai. Hori batu da eta lehenengo kantak egin genituenean, pentsatu genuen ez zutela ekoizpen gehiagoren beharrik. Geneukana gustatzen zitzaigun, eta hobeto ezagutzen ginenez, kodigo batzuk eratuta genituen; orduan, guretzat erabaki oro izan da ekoizpenaren parte.Ez da ekoizpen teknikoa, baina dena ekoiztea da, eta ekoizpen teknikoa izan da hori itxi duen lazoa.

P.: Edis Dead-ek gugan konfiantza puntu bat eman zigun aurreko diskoan; eta kasu honetan Julenengan, ekoizpena beregain hartu duelako gehienbat, guk bakarrik dena egiteko. Berak emandako baieztapen horrekin, gu ere lasaiago egon gara prozesu honetan ibilbidea gure kabuz egiten. Benetan abesti batek gure baieztapena ez zeukanean, ez dugu sentitu beste baten baieztapenaren beharrik.

Donostiako Jazzaldian eman zuten kontzertuaren irudi bat. IBAI ARRIETA

Kanpotik musika elektroniko bezala definitzen da askotan zuen musika, baina zein da zuek erabiltzen duzuen terminoa? Oraingoan, “hyperpop” terminoa nagusitu da hedabideetan…

J.: Guk egiten dugu pertsonengan eragin nahi duen musika; bortitza, baina edertasuna bila-tzen duena. Generoetan sartzea ez dakit komenigarria den.

P.: Poparen barruan sartzen gara, baina popak hainbeste adar dauzka… “Hyperpop”-a entzuten duen batek esango du gurea ez dela “hyperpop”-a, baina beno, nonbaiten sartu behar gara.

J.: Musika elektronikoarekin lotzen gaituzte, baina tinbreagatik da. Segun zelan ulertzen duzun musika elektronikoa. Guk bi adieratan ulertzen dugu. Lehenengoa, musika egiteko era. Ordenagailua erabiltzen baduzu, automatikoa da musika elektronikoa egitea… Agian, hortik izan ahal dugu musika elektronikotik. Baina, generoa eta klub kulturarekin ez daukagu hainbesteko zerikusirik. Gure tinbrea izan daiteke elektronikoa, baina gure kodigoa pop-rock eta punkarena da, hor jaio eta hezi gara.

‘Zuloa’ terminoak eman dio izena proiektu honi. Bortizkeriaren bidez edertasunaren bila aritu zareten honetan, zuloa iluna bezain argia da?

J.: Zuloa izan daiteke iluntasunera zarama-tzan irekidura bat, edo argi-zulo bat. Bada, oso gerora egin dugun zerbait da; disko bat egiten duzunean ez daukazu ikuspuntu hori. Gero, hasten zara bueltaka, edo jendea hasten da galdetzen, eta hor hasten zara ideia hori eraikitzen. Baina bai, zuloaren anbibalentzia hori dago.

Ertz batetik bestera mugitzen gaituzue diskoan zehar. Bost urte eta gero, ematen du berriz aurkezten duzuela zuen burua publikoaren aurrean, ezaguna egiten zaiguna baina zerbait berria ekartzen duena. Zer da berria den hori zuen ustez? 

J.: Gauza bat izan daiteke berria nahiz eta errepikakorra izan. Komunitate bat sortu dugu nahigabe, eta komunitate horri zerbait berria aurkezten diogu, baina komunitate horrek jada gure kodea ezagutzen du. Sinbiosia askoz handiagoa da, eta askoz politagoa. Ez dago hasierako jakin-min hori, baina badago egonkortuta dagoen sentimendu bat.

P.: Nik hori eskatzen diot disko berri bati; mantentzea funtsa, baina aldi berean berria izatea.

J.: Badago originala izatearekiko obsesio bat guri ez zaiguna pertsonalki interesatzen; interesatzen zaigu benetakoa den zerbait, ez hainbeste originala dena. Originaltasunaren ideia kulturarekiko oso elitista da, oso handinahia, pentsatzea zurea dela originala, existitzen ez den hori…

Diskoan hainbat gai lantzen dituzue letren bidez. Gentrifikazioa, gertukoen sentimenduak… Zein izan da guzti hau askatzeko haria?

J.: Haria zuloen barrenean egiten den bidaia da. Bidaia horrek eragin digun, edo zuloak berak eragin digun; guzti horri egin diogu erreferentzia. Mintzen zaituzten gauzak… beno, mindu baino, eragin, ez? Emozionalki eragiten dizuten gauzak. Aitaren arketipoaren gainbehera, heriotza, edo dena delakoa.

Letretan elementu asko erabili dituzue, horietako bat ”errealitatea” izan da. Benetako mina ‘Lilili’-n, adibidez. Aurrean dituzuen errekurtso guztiak erabiltzen dituzuela esango zenukete?

J.: Ez da batere arrazionala, bilatzen dugu gure buruari eragitea. Topatzen dugunean guri zerbait eragiten digun zerbait, kanta batean irudikatzen dugu. Ematen du erraza dela, baina asko kostatzen zaigu idaztea, ekoiztea baino askoz gehiago. Ez da erraza gauza batzuen inguruan hitz egitea, batez ere figura epaitu gabe eta gustura geldituta emaitzarekin. Mejor* bezalako kanta bat idazten baduzu, egon zaitezke pozik kanta horrek lortzen duelako min hori transmiti-tzea, bada erromanizazioahor… [barreak] baina ez da erraza. Idaztea katartikoa da, karga arintzen dizueta polita da; baina, ez da erraza.

Kaleratzea ez da pasiboa, zuek diozuen bezala. Merina Gris zuzenean disfrutatzeko bidea hasi da entzuleontzat. Zer aurkituko dugu zuzeneko horietan?

P.: Diskoa entzuteaz aparte, proiektua uler-tzeko, zuzenean ikusi beharreko talde bat garela uste dut. Abestia barneratzeko, sortu duguna sentitzeko, zuzenekoan ikusi behar gaituzu. Nik uste dut lehen aipatu dugun identitatea zuzenekoarekin bukatzen dela. Zuzenekoaren beharra duen proiektu bat gara.

J.: Gure ekoizpenak entzuten badituzu, ematen du oso zerebralak garela, baina gero oso biszeralak eta kaotikoak gara, eta zuzenekoak badu hortik. Nik uste dut zuzenekoak justizia egiten diola gure buruari.