Arturo Martínez Guiartu Gasteizko esperientzia turistikoen kudeatzaile eta sustatzailea eta turismoko teknikaria DIARIO DE NOTICIAS DE ÁLAVA egunkarian elkarrizketa hau egin du Turismo Gidaren Nazioarteko Egunean –atzo ospatu zena–, Gasteizko turismoaren egungo egoera azaltzeko eta baloratzeko. Bere balorazioan, esan du koronabirusaren pandemian turismoa gehien jo zuen sektoreetako bat izan zela, baina positiboki baloratzen du sektore horrek egoera normalizatutik aurrera egiten eta hobetzen jakin izana. Testuinguru horretan, ziurtatu du herritarrek 2020an koronabirusaren pandemiaren aurreko urteetako intentsitate berean bidaiatzeko gogoa dutela, eta Gasteiz oraindik ere nazioarteko herritar askorentzat helmuga turistiko gogokoena dela.
Zer balorazio egiten duzu iaz Gasteizen egindako eta jasotako turismoaz, hobeto egin da?
Bai. Oro har, oso balorazio positiboa egiten dut Gasteizen, 2022an izandako turismoaz. Aurrera egin dugu, eta asko ari gara hobetzen. Aisiako turismoaz ari naiz.
Lortu al dugu turismoa bultzatzea 2020an koronabirusaren pandemiaren aurrekoen antzeko datuetan?
Bai, nik uste dut indartsu atera garela pandemiatik. Hala ere, uste dut birplanteatu egin behar dugula zer geratzen zaigun guzti hartatik eta zer ikasi behar dugun koronabirusaren pandemian gertatu zenetik. 2020aren amaieran, baita 2021aren hasieran ere, esaten zen turismoa izango zela sektore zigortuenetako bat, espazio irekien mesedetan, manifestazioetatik urrun, etab. Hala ere, 2022ko portaerak esaten digu covid-19aren aurretik bezala jokatzen dugula berriro. Jakina, egia da jende gehiagok egiten duela orain ibiliak edo ibilbideak mendian. Baina Euskal Turismoaren Behatokiak emandako datuek erakusten dute herritarrek bidaiatu nahi dutela oraindik ere, pandemian gertatu zena gertatu arren.
Gidartutik hiriko lekurik magikoenak, politenak eta istorio ezezagunenak erakusten dizkiezue turistei. Zein turista etortzen dira gehien Gasteizera, nazionalak edo nazioartekoak?
Nire balorazioaren arabera, koronabirusaren pandemia amaitu zenetik, turista nazionalak iristen dira gehien Gasteizera, baita lehen baino gehiago ere. Aldiz, uste dut nazioarteko turismoa 2019an baino balio txikiagoetan dagoela orain. Batez ere estatuko bidaiariak jasotzen ditugu (%90). Eta gero eta portzentaje handiagoa nazioartean. Urte-sasoiaren arabera, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako jendearekin lan egiten dugu.
Zein da zuen funtzio nagusia turistekin? Nola jartzen dira zuekin harremanetan?
Gure inguruko enbaxadoreak gara. Aisiako eta hiriko turismoan bidaiarien %85 hiriko turismo-gidetara hurbiltzen dela kalkulatzen dut, dela gure zerbitzuekin lan egiten duten plataformen bidez, dela turismo-bulegoaren bidez, enpresen web orrien bidez kontratatuz, etab. Hau da, gure misioa eta lana oso garrantzitsua da, ez bakarrik turistek hiriaz goza dezaten, baizik eta Gasteiz turismo hiri gisa gomendatu dezaten. Gure lan nagusia da sektore horretako bidaiarien bisitan pisu espezifiko garrantzitsua ematea.
Zenbat turista artatzen dituzue Giartun?
Iaz, ia 4800 turista artatu genituen, bidaia-agentzien, elkarteen, freetour-en eta tour pribatuen taldeen artean, besteak beste. Lanik handiena apirilean izaten dugu, Aste Santuan egiten diren bidaiengatik, baina baita maiatzean, uztailean, abuztuan eta baita urrian ere. Bitxikeria gisa, jende askori maiatzean eta urrian bidaiatzea gustatzen zaio. Hilabete horietan jasotzen ditugu turista talde gehien. Aste Santua eta uda batez ere familia turismoari eskainia dago. Turistaren profila 30-35 urteko bikoteak, haurrak ardurapean dituzten 35-45 urteko bikoteak eta elkarte eta bidaia-agentzien taldeak izan ohi dira, normalean 55 urtetik gorako pertsonak biltzen dituztenak. Bestalde, Guiartutik ikusi dugu gero eta gehiago direla bananduta edo dibortziatuta dauden eta seme-alabekin bizikletaz Gasteizko eraztun berdean bira bat egitea aukeratzen duten familiak. Bizikleta gero eta gehiago erabiltzen da gozatzeko eta gazteenekin alternatiba bat eskaintzeko. Eta beste datu bat zehaztu nahi dut: kasuen % 78an, gurekin erreserba egiteaz arduratzen dena emakumeak izaten dira.
Zuen erreserbak oinezko ibilbideak dira beti?
Ia ibilbide guztiak, bai. Gure erreserben % 80 oinez egindako ibilbideak dira. Batez ere, turistak ordubete eta 45 minutuko ibilbidea eskatzen du alde zaharretik. Denbora gehiago igaroz gero, turistek beste ibilbide batzuk eskatzen dituzte, hala nola Literatura eta Zinema Ibilbidea. Noizean behin, Martxoak 3ko ibilbidea ere eskatzen dute, Zaramagan. Gainera, turisten % 20k eraztun berdearen ibilbidea bizikletaz egitea ere eskatzen dute. Lan asko egiten dugu Salburuako ibilbide honetan, eta sustatzen jarraitu behar dugu, baina baita azalera handitzen ere. Izan ere, egia esan, inork ez du esan nahi Salburuako hektareak bikoiztu behar ditugunik, hori baita gure harribitxi nagusia eta beste turismo-helmuga batzuetatik bereizten gaituena. Izan ere, Salburuari esker, Estatuko ekoturismo urbanoaren lehen helmuga gara. Gure dinamikan, posta elektroniko, plataforma eta telefono bidez iristen zaizkigun erreserbei erantzuten diegu. Oso malguak gara, turistak malgutasuna bilatzen duelako eta bisita gidatuak batzuetan denborarekin planifikatzen direlako, baina beste batzuetan ordu batzuk lehenagorekin ere lanean hasten gara. Urteko ia egun guztietan ari gara lanean.
Guiartutik, zein dira zuen helburu nagusiak?
Guk lelo bat dugu Guiartun: oparitu denbora, gu arduratzen gara oroitzapenez. Gure helburua ahalik eta giza berotasun handienarekin tourrak eskaintzea da. Gozamen- eta ezagutza-zerbitzu bat eskaintzeko lan egiten dugu, eta nik bidaiatzen dudanean jaso nahiko nukeen tratu berarekin lan egiten dugu. Gasteizek Guiartun egingo duen etorkizuneko apustuari dagokionez, argi daukagu. Bakarra dago gainerakoak inertziaz arrastaka eramango dituena: Gasteiz bizikletaren paradisu bihurtzea. Dagoeneko ez gara Estatuko Green Capital bakarra (Valentzia halakoa da urte honetatik aurrera), baina lehenengo hiri-helmuga ekoturista gara.