Nazioarteko hainbat erakundek, hala nola Osasunaren Mundu Erakundeak (OME), Nekazaritza eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO), Nazio Batuen Ingurumen Programak (Pnuma) eta Animalien Osasunerako Mundu Erakundeak (OMSA) argi dute: “Antibiotikoekiko erresistentzia mehatxua da gizakientzat, animalientzat, landareen-tzat eta ingurumenarentzat. Denoi eragiten digu. Antimikrobianoekiko erresistentziaren aurkako borroka ahalegin globala da, eta One Healthen ikuspegi batetik heldu behar zaio”, adierazi zuten berriki.
Izan ere, azken informazioen arabera, gero eta gaixo gehiago hiltzen dira antibiotikoekiko erresistentzia handia dela eta. Izan ere, kopuru orokorretan kalkulatzen da 2019an milioi bat pertsona baino gehiago hil zirela arrazoi horrengatik (33.000 Europan eta 3.000 Estatu espainiar osoan). Heriotza ugari izan direla ohartarazi duten erakundeen arabera, garrantzitsua da antibiotikoarekiko erresistentzia hori geldiaraztea. Eta, modu eraginkorrean geldiarazteko, aurreko erakundeek nabarmendu zuten sektore guztiek indarrak batu eta maiz ez erabiltzea sustatu behar dutela.
Antimikrobianoen aurkako erresistentziak elkarrekin prebenitzea goiburu globalaren pean, Grupo IMQk bat egin du aurten ere Antibiotikoak Zuhurtasunez Erabiltzeko Europako Egunarekin, azaroaren 18an ospatu zena, pazienteen segurtasun klinikoaren funtsezko alderdi gisa eta, areago, herritarren eta ingurumenaren osasun orokorraren alderdi gisa.
Baina, zer esan nahi du antibiotikoekiko erresistentea izateak? Ivan Cachorrok, IMQko Barne Medikuntzan espezialista denak, azaldu zuen bakterio-erresistentziak “bakterioek haiek ezabatzeko edo kontrolatzeko antibiotikoen eraginetara egokitzeko duten gaitasuna” dela.
“Bakterio batzuk berez erresistenteak dira zenbait antibiotikorekiko, baina arazo nagusia hartutako erresistentzia da, antibiotikoen eraginpean egotean bakterioek gara-tzen dituzten aldaketen ondorioz sortzen dena. Oro har, aldaketa genetikoak dira (mutazioak eta geneen transferentzia), denborarekin modu naturalean ager daitezkeenak, eta tratamenduen eraginkortasuna galtzea eta beste pertsona batzuk arriskua areago-tzea eragiten dutenak”, gaineratu zuen.
Gaixotasunak Prebenitzeko eta Kontrolatzeko Europako Zentroaren arabera, urtean 33.000 pertsona inguru hiltzen dira Europan (horietatik 3.000 inguru Espainian) bakterio erresistenteek eragindako ospitaleko infekzioengatik. Antibiotikoak gehiegi edo modu desegokian erabiltzea da erresistentziak agertzeko arrazoi nagusietako bat. 2019an, 1,3 milioi pertsona hil ziren arrazoi horrengatik.
Ildo horretatik, Europako organismoan nabarmendu zen moduan, azken lerroko antibiotikoekiko erresistentzia, hala nola vankomicina eta karbapenemikoen taldearena, “arazo garrantzitsua da oraindik ere. Antibiotiko horiek eraginkorrak ez direnean, oso tratamendu-aukera mugatuak daude, eta baliteke egoera guztietan ez funtziona-tzea. Horrek, batzuetan, ondorio txarrak eragiten ditu. Azken lerroko antibiotikoekiko erresistentziak bizitzak salbatzen dituzten ebakuntza medikoen eraginkortasuna ere arriskuan jartzen du, hala nola minbiziaren tratamendua eta organoen transplantea”.
Gomendioak
Testuinguru horretan, zer gomendio egin behar dira antibiotikoekiko erresistentziaren aurkako kasuak gutxitzeko? Lehenik eta behin, garrantzitsua da antibiotikoak medikuaren aginduz soilik erabiltzea, aldez aurretik tratamendu antibiotikoa izan dezakeen infekzio-diagnostikoa badago. Gogoratu behar da sendagai horiek bakterioek eragindako infekzioak tratatzeko baino ez direla eraginkorrak. Beraz, ez dute balio birusek eragindako gaixotasunetarako, hala nola gripea edo covid-19rako. Era berean, garrantzitsua da agindutako tratamenduaren dosia eta iraupena zorrotz betetzea. Gaixorik ez erortzeko eta kutsatzeko, garran-tzitsua da “eskuak maiz garbitzea, elikagaien higiene ona egitea, gaixoekin harreman zuzena ez izatea edo txertoen egutegia zorrotz betetzea”.