“Pirritx, Porrotx eta Marimotots euskara, gaitasuna eta balioak uztartzen duen proiektua da”

Euskal Herrian dauden pailazorik ezagunenak Arabara itzuli dira, eta edukiera osatu dute; 5.000 haur eta heldu izan ziren astelehenean Mendizorrotzako kiroldegian, umorez, musikaz eta dibertsioz betetako 75 minutuko ekitaldiaz goza-tzeko. Hala, taldeak 35 urte bete ditu, eta festa handia antolatu du urteurrena ospatzeko. Parte hartzeko ikuskizuna izan da, eta kantuak, dantzak eta tarta erraldoi bat ere izan ditu, Maribel Bechamel pailazoen lagunak prestatua. Joxe Mari Agirretxek –Porrotx pailazoaz ezagunagoa– DIARIO DE NOTICIAS DE ÁLAVA egunkarian eskeini du elkarriezketa hau, Gasteizen bi ikuskizunak eskaini ondoren, eta arabarrek ikuskizun honetan egindako harreragatik zoriontsu sentitzen dela aitortu du eskerrak eman dituen bitartean. “Araba, 7. Alaba baino Euskal Herriko trenaren lokomotorea da! 5.000 lagun elkartu ziren Mendizorrotzan, Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazookin Urteak bete, abenturak bizi! saioarekin irri, kantu eta dantza egiteko, eta ederki gozatu genuen! 5.000 lagun urte berriari ongi-etorria emanaz, euskaraz eta ilusioz… Baina Mendizorrotzakoa ez da bat-bateko kasualitate edo ba-t-bateko txispazoaren emaitza. Araban, aspaldi honetan, hamaika eragile eta ehundaka, milaka boluntario, langile, familia, haur, gazte zein heldu ari da lurralde osoan sekulako lana egiten, eta pailazoak, zorionez, horren lekuko zuzenak gara. 2022 urtean Panpoxa furgonetarekin abiatu eta bizitakoak horren islada dira…”, azaldu zuen poztasunez eta esker onez.

Abenturaz betetako 35 urte. bete dituzuen orain. Zorionak egindako ibilbide luzeagatik!

Eskerrik asko! Kanpezun izan gara, urteroko bisitan, eta ederki ezagu-tzen dugu mendialde horretan hezkuntzan, euskal kulturan, herrigintzan aspaldidanik ilusioz egiten ari diren lan erraldoia. Eta Trebiñun parte hartu dugu Manzanosetik Argantzunera Ikastolak antolatutako martxa koloretsuan, Trebiñu Araba dela aldarrikatzeko. Bastidan ere Euskal Eskola Publikoaren Jaian gozatu dugu, Arabar Errioxako familiak gurekin batera oholtzan zirela, kantari eta dantzan. Lautadako Barrundian ere, Oiherrik antolatutako Herri Hezitzaileen festan hartu dugu parte iaz, lan eta ahalegin handiaren ondorioz irekitako eskola berriaren familia eta irakasleekin batera, Garaiongo etxe eta naturgune majikoan. Laudioko Euskaren Faktoriari ere egin diogu bisita, nazio mailan abanguardia den proiektu kooperatibo liluragarria berau, eskualde osoan lan egiten duena. Amurrion kiroldegi bete taupada sentitu dugu Korrikaren hasierarekin batera, eta AEKko euskaltegian tertulia alaian aritu gara euskararen iratxoekin. Eta joan den hilean bertan, Gasteizko Alde Zaharreko Ramon Bajo Eskolan haien proiektu eredugarrian murgildu gara, Hala Bedi Irratiaren estudioan poz-pozik izan aurretik…Araban hamaika bizipen, 35 urte, infinitu abentura… eta Gasteizko Mendizorrotzan 5.000 taupada euskaraz irri, kantu eta dantza, denona eta denontzat izango den Euskal Herria eta mundua amesten eta aldarrikatzen…Zorionak eta mila-pila eskerrik asko… Araba!

‘Urteak bete abenturak bizi’, zuen birarako lema da, baina guztiok kontuan hartu beharko genukeenbizitzarako lema bat ere bada.

Zalantzarik gabe. Bizitza bi modutan neur daiteke: bizi garen urteak edo bizi ditugun abenturak. Azken horretaz oso kontziente gara hirurok. Ibilbide honetan, haurrekin harreman handia egin dugu, asko gozatzen dugu haiekin egonda, eta oso une onak partekatzen ditugu. Baina txarrak ere bai. Horregatik, ospitaleetara ere joaten gara gaixorik dauden edo minbiziaren edo gaixotasun garrantzitsuren baten aurka borrokatzen ari diren haurrak bisitatzera. Bisita horietatik ikasten dugu askoz garrantzitsuagoa dela bizitza bizi ditugun abenturengatik neurtzea, hemen gauden urteengatik neurtu beharrean. Oso garran-tzitsua da, beraz, eguneroko abentura guztiez gozatzea, eta egunetik egunera egun zoragarria izan daitekeela jakin behar dugu eta horretaz jabetu, nahiz eta oso mundu korapilatsu eta batzuetan itsusi batean bizi. Bestalde, haurrekin harremanak izaten ditugu, baina baita hainbat elkarterekin ere. Harreman horietatik sortu zen Bizi Poza Elkartea. Elkarte hori 36 elkartek osatzen dute. Familia ezberdinak, kultura, gaixotasunak... biltzen dituzten elkarteak Elkarte horretatik ere asko ikasi dezakegu. Horren harira, nik beti ematen dut aholku bera bizitza gehiago balora-tzen ikasteko.

Zein?

Ohetik jaikitzen garenean, garran-tzitsua da minutu batez geldirik egotea eta zer egun izango dugun eta nola izango dugun hausnartzea. Garrantzitsua da esker ona izatea, eta egun horretaz gozatzeko zer egin dezakegun baloratzea eta pentsatzea. Gizarteak azkarregi garamatzan garaietan bizi gara; horregatik, jaiki berri den minutu bat hartzeak hobeto hausnartzen lagunduko digu. Hori egin ondoren, irribarre bat piztu behar dugu gure aurpegian eta barnetik ateratzen den gure onena eman. Guztion artean saiatu behar dugu Gasteiz, Araba, koloretsuago bat egiten, berez oso konplexua izan arren. Gutako bakoitzak egin beharreko aldaketa txikiak dira, Araba kolorez betea izateko. Pailazoak hori egiten saiatzen gara, mundua kolorez betetzen, eta hori zaila da, baina horren aurrean dugun jarrera oso garrantzitsua da.

Abenturaz gozatzeko bidaian lagun dezente dituzue, baita zuen aitona eta Josefina amona ere. Umorez beteriko ikuskizuna sortu duzue, baina mezu garrantzitsuak helarazteko aukera ere aprobetxa-tzen duzue. Adiskidetasunaren garrantzia edo adina gorabehera abenturaz gozatzeko gogoa ez galtzea bezalako baloreen mezu horien artean, euskararen erabilerak Euskadin ez ezik, Euskal Herri osoan ere duen garrantziari buruzko mezu garrantzitsu bat bidaltzen duzue.

Bai, ospakizun honetan lagunekin bidaiatzen ari gara eta hainbat lagun ikuskizunaren parte dira. Adibidez, gure lagun Maribel Bechamel ikuskizunean sartu dugu, gure urteurreneko tarta haurrekin batera egiten lagun diezagun, gure amona Josefina ere sartu dugu, ehun urte baino gehiago dituen arren abenturak bizitzeko gogoa galdu ez duela erakusteko, sorginek dakizkiten mezu guztiak helarazteko sorgin bat ere sartu dugu gure lagunen artean... Pertsonaia bakoitzarekin haurrei mezu eta ikaskuntza ezberdinak ematen saiatzen gara. Gure taldea bi helbururekin jaio zen: alaitasuna eta euskara sustatzeko helburuarekin. Gero, denborarekin, konturatu ginen erreferentzia bihurtu ginela haur askorentzat, eta haur askok errepikatzen zituztela egiten edo esaten genituen gauzak edo esaten genuena gehiago baloratzen zutela. Horregatik, orduan hirugarren helburu bat gehitu genuen: balio hezitzaile eta eraldatzaileak sartu dantzak eta abestiak sortuz, haurrek bizitzen dituzten gaiei lotuta. Hala, azken urteotan, hainbat gai landu ditugu, hala nola eredu desberdineko familiak, gai ekologikoak, kultura-desberdintasuna, gaixotasunak, heriotzak... denetarik. Eta, nola ez, euskararen erabilera eta garrantzia ere. Horixe da gure taldearen helburu nagusia; euskara, gaitasuna eta balioak uztar-tzen duen proiektua da. Euskarari dagokionez, guretzat oso garrantzi-tsua da euskararen erabileraren garrantzia gure jardueretan transmititzen jarraitzea. Euskara ez da komunikazio-tresna bat, balio asko dituen maleta bat da; gure maleta magikoa, hain zuzen ere. Izokin zentitzen gara ibaiaren korrontearen kontra saltoka. Eta korrontearen kontra joateaz ari naiz, gure hizkun-tza, gure herria, berez oso txikia delako eta oztopo askori aurre egin behar diogulako batera. Euskara ez da komunikazio-tresna bat, balio eraldatzailea da, balio preziatuak ematen ditu, maleta zoragarria da, eta irekitzen denean hori guztia transmititzea lortzen du. Begira diezaiogun munduari euskararen betaurrekoekin. Euskararen inguruan gogoeta polit bat dugu, eta gure ibilbidea erakusten digu, jokoen eta abestien bidez, hau guztia erakutsi nahi dugu. Oso mundu korapila-tsuan bizi gara, gerra, gosea, klima-aldaketa, pobrezia... eta horren aurrean, gure sentimenduak, gure mezuak eta pailazoek daramagun sudur gorria garrantzitsuak dira. Izan ere, gorria maitasunaren kolorea da. Ezpainak ere gorriak daramatzagu. Hori guztia transmititzen eta maitasun hori guztia partekatzen jarraitu behar dugu. Mundu hobea posible da, gutako bakoitzetik, Euskal Herritik, pailasoen formula borobiletik: borobilean eseri, elkarri begiratu eta elkarrekin partekatu.

B aldean, zer da zure lanbideko zailena?

Izugarri gustatzen zait nire lana. Porrotx izanda, zoriontsua naiz, haur guztiengana iristen naiz, haiekin denbora partekatuz. Nik beti esaten dut ni hiltzen naizen egunean bi zulo handi egin beharko dituztela nire hilkutxan pailazo-zapatak ondo sar daitezen. Ofizio honetik hil egingo naiz; asko gozatzen dut nire lanarekin. Nire lanbidea da, baina baita nire bokazioa ere. Interpretatzen dudan pertsonaia barruan daramat, ez da ulertzen Joxe Mari Porrotx gabe. Etxetik kanpo denbora asko ematen dugu, eta hori da gogorrena, baina, hala ere, oso pozik nago Porrotx izaten.